Rodzinne wakacje na kempingu
i podróże po Europie

Strona główna > Podróże > Polska > Wrocław > Ostrów Tumski

Ostrów Tumski we Wrocławiu

W każdym mieście jest takie miejsce, które stanowi zalążek miasta i uznawane jest za jego najstarszą część. We Wrocławiu takim miejscem jest Ostrów Tumski. Jest to niesamowite miejsce, pełne duchów przeszłości. To jedno z ulubionych miejsc spacerowych Wrocławian i turystów. Szczególnie magicznie robi się tu po zachodzie słońca.

Ostrów Tumski - historia

Zacznijmy od tego, dlaczego ten niesamowity kawałek Wrocławia nazywany jest Ostrowem Tumskim. Otóż jego nazwa wzięła się od tego, że Ostrów Tumski był wyspą! W staropolskim języku “ostrów” oznacza właśnie wyspę, a w średniowiecznym niemieckim “tum” to dom lub katedra. Stąd też mamy Ostrów Tumski.

Powstanie Ostrowa datuje się na X wiek, kiedy to na wyspie położonej u ujścia Oławy do Odry zbudowano drewniany gród, w którym mieszkali wrocławscy kasztelani. W 1166 roku gród przejął książę Bolesław Wysoki. Przez kolejne wieki Ostrów Tumski rozrastał się i powiększał o nowe budowle z kamieni i cegieł.

Na terenie grodu w XIII wieku powstał zamek na Ostrowie Tumskim z murem obronnym i wieżami oraz kaplicą zamkową pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Kościół ten przetrwał do dziś i znany jest jako kościół św. Marcina.

Z czasem Ostrów stawał się co raz bardziej ciasny, dlatego książę Henryk VI w połowie XIV wieku zmienił lokum , przenosząc się do wybudowanej na brzegu Odry nowej rezydencji, która obecnie jest siedzibą Uniwersytetu Wrocławskiego. Od tego czasu Ostrów Tumski należał do państwa kościelnego. Co ciekawe, przestępcy, którzy w świeckiej części Wrocławia popełnili przestępstwo szukali schronienia za murami Ostrowa.

Z racji tego, że na Ostrowie Tumskim mieszkali wyłącznie duchowni wielki zamek nie był im potrzebny, dlatego pod koniec XV wieku budowlę zburzono. Podobny los spotkał mury otaczające wyspę, które zostały zniszczone na początku XIX wieku. Wyłączne rządy kościoła nad Ostrowem Tumskim zakończyły się w 1810 roku, jednak kościelny charakter tego miejsca pozostał do dziś.

Ostrów Tumski mocno ucierpiał w wyniku działań wojennych. Sporo czasu i środków kosztowała odbudowa tego miejsca, ale było warto! Obecnie to jeden z najładniejszych zakątków Wrocławia.

Największy zabytek Ostrowa Tumskiego - Katedra Wrocławska

Głównym zabytkiem Ostrowa Tumskiego jest Katedra Wrocławska, która zwana jest również Matką Kościołów Śląskich. Katedra została wybudowana w XIII wieku, na miejscu innych dawnych kościołów. Podczas II wojny światowej znacząco ucierpiała. Obecnie można podziwiać ją wyremontowaną. Z wieży katedry można zobaczyć panoramę miasta oraz dostrzec w murach kamienną głowę, z którą związana jest jedna z wrocławskich legend. Sporo pisaliśmy o katedrze tutaj:

Kościoły na Ostrowie Tumskim

Jedną z najstarszych budowli na Ostrowie Tumskim jest kościół św. Marcina, pozostałość po zamku piastowskim. Co ciekawe, kościół jest dwupoziomowy, jednak w wyniku podniesienia się przez wieki gruntu, obecnie dolny poziom znajduje się poniżej jego poziomu i pełni funkcje krypty. Kościół został zniszczony w czasie wojny, odbudowano go w latach 50-tych ubiegłego stulecia.

Kolejnym zabytkiem, który znajduje się na Ostrowie Tumskim jest kościół, który został ufundowany przez Henryka IV Prawego, a wybudowany w latach 1288-1295. Książę chciał w ten sposób załagodzić spór jaki wyniknął między nim, a biskupem Tomaszem II. Kościół jest dwupoziomowy – dolna część to kościół św. Bartłomieja, górny to kościół św. Krzyża. Dolna część często była rabowana, kościół służył również jako schron, magazyn, a nawet jako stajnia.

Kościół św. Krzyża stoi na Placu Kościelnym, gdzie znajduje się również pomnik św. Jana Nepomucena. Jan Nepomucen zginął w 1393 roku, ponieważ nie chciał wyjawić tajemnicy spowiedzi żony króla Czech, Wacława IV. Król natomiast podejrzewał swoją żonę o zdradę i chciał się od Nepomucena dowiedzieć, czy wyjawiła mu ten haniebny grzech na spowiedzi. Pomnik stoi tu od 1732 roku. 

Warto zwrócić uwagę na Pałac Biskupi. To dawny pałac Sufraganów, mieszczący się przy ul. Katedralnej 11. Biskupi mieszkali w tym miejscu od XIII wieku. Rezydencję wielokrotnie przebudowywano w przeciągu wieków. Obecnie jest siedzibą Metropolity Wrocławskiego.

Kluskowa Brama na Ostrowie Tumskim

Przy kościele św. Idziego, który powstał w XIII wieku i jest jednym z najstarszych kościołów we Wrocławiu, znajduje się tak zwana „Kluskowa Brama”, z którą związana jest legenda o chłopie Konradzie i jego żonie Agnieszce. Chłop mieszkał pod Wrocławiem, a jego żona robiła przepyszne kluski śląskie. Niestety żona zmarła w wyniku szalejącej w ówczesnym Wrocławiu dżumy, co skutkowało tym, że Konrad nie miał co jeść. Pewnego dnia Konrad wybrał się do Wrocławia i podczas swojej wędrówki zasnął przy kościele świętego Idziego. W śnie przyszła do niego Agnieszka i powiedziała, że zostawi mu magiczny kociołek z kluskami, który co noc napełniać się będzie jedzeniem, lecz warunek jest jeden: zawsze ostatnia kluska musi pozostać w kociołku. Konrad po przebudzeniu się ujrzał rzeczywiście podarowany przez Agnieszkę kociołek, a że był bardzo głodny, od razu zaczął jeść, z myślą, że zje wszystko. Ostatnia kluska wyskoczyła jednak z kociołka, wskoczyła na bramę i skamieniała. Obecnie można ją zobaczyć na Bramie Kluskowej. Naczynie natomiast, z którego jadł Konrad zniknęło i nigdy nie pojawiło się ponownie.

Most Tumski

Oprócz kościołów i miejsc związanych z legendami, na Ostrowie Tumskim znajduje się Most Tumski, zwany Mostem Zakochanych. Pierwszy most stał w tym miejscu już w XII wieku. W obecnej formie znany jest od 1889 roku, kiedy to konstrukcja stalowa zastąpiła drewniany most. Jeszcze do początku 2019 roku, na moście można było znaleźć tonę zawieszonych kłódek z inicjałami lub całymi imionami zakochanych. Kłódek było już w pewnym momencie tak dużo, że zagrażały konstrukcji mostu, dlatego miasto postanowiło je ściągnąć. Wrocławianie mogli sami zdjąć szybciej swój dowód miłości z mostu, pozostałe trafiły na złom.

Wyspa Piaskowa we Wrocławiu

Z Ostrowem Tumskim, Mostem Tumskim połączona jest Wyspa Piasek. Znajduje się tutaj kościół Najświętszej Marii Panny na Piasku. Kościół nawiązuje do kaplicy św. Marii we włoskiej Padwie, którą wzniesiono na miejscu starożytnej areny. Arena wysypywana była piaskiem, stąd nazwa kościoła i wyspy. Dawniej wyspa była mocno zabudowana, jednak sporo budynków ucierpiało w czasie wojny i zostało bezpowrotnie zniszczonych. Obecnie, poza kościołem znajduje się tu cerkiew prawosławna czy młyn wodny “Maria”.

Latarnik na Ostrowie Tumskim

Na Ostrowie Tumskim magicznie robi się zwłaszcza pod wieczór, kiedy przy zachodzącym słońcu, zza rogu wyłania się postać w czarnej pelerynie i kapeluszu. Rozświetla ona ulice, ciepłym światłem latarni. To oczywiście słynny Latarnik. We Wrocławiu można go spotkać tylko tutaj, na Ostrowie Tumskim. Tutejsze latarnie nie są bowiem podłączone do prądu, bo to latarnie gazowe. Jeżeli nie wiedzieliście wcześniej latarnika, jest to jedyna taka okazja! Latarnik codziennie rozświetla ze swojej 2,5 metrowej sztycy  latarnie Ostrowa Tumskiego. Śmiemy sądzić, że jest jedną z głównych atrakcji tego miejsca. Sami wrocławianie z chęcią przyglądają się jego pracy, a co dopiero turyści.

Krasnale na Ostrowie Tumskim

Jak w całym Wrocławiu, tak i na Ostrowie Tumskim zamieszkały krasnale. Naszym ulubionym jest krasnal Gazuś, który pomaga Latarnikowi w jego pracy, zapalając latarnie. Gazusia spotkacie przy Moście Tumskim. Musicie tylko zadzierać głowę wysoko do góry i szukać go przy latani. Inny krasnal zamieszkał przy ulicy Katedralnej 3. To krasnal Drukarz Kacper, który tak naprawdę jest Kacprem Elyanem, pierwszym polskim drukarzem, który założył tu drukarnię w XV wieku. W ręku trzyma kartę papieru z modlitwą „Ojcze nasz”. Zaś przy pl. Katedralnym 19 spotkacie krasnala Wrocławiaka, który trzyma w rękach książkę. Krasnal ten promuje miasto wśród turystów.

Muzeum Archidiecezji Wrocławskiej

Na Ostrowie Tumskim znajduje się Muzeum Archidiecezji Wrocławskiej, które zostało założone w 1989 roku. Jest to jedno z najstarszych tego typu muzeów w Polsce. W zbiorach muzeum znajdują się cenne eksponaty ze Śląska jak na przykład Księga Henrykowska, czyli Księga założenia klasztoru świętej Marii Dziewicy w Henrykowie. To na jej kartkach jest uważane za najstarsze zapisane zdanie w języku polskim, które pochodzi z 1270 roku. W muzeum można zobaczyć również mumię 8-letniego chłopca z IV wieku przed Chrystusem oraz tablice gliniane z pismem klinowym.

Dojazd na Ostrów Tumski

Na Ostrów Tumski najlepiej dostać się komunikacją miejską, ponieważ w okolicy jest mało miejsc parkingowych. Od strony Katedry Wrocławskiej można dojechać tramwajem linii 2 i 10 lub autobusem linii 111, 115 na przystanek „Katedra”. Przed wyspą Piasek, znajduje się przystanek „Hala Targowa”, do którego można dojechać tramwajem linii 8,9,11,17 i 23 . Wystarczy tylko przejść przez czerwony most Piaskowy, aby dostać się na Ostrów Tumski. Od strony Placu Bema również jest tylko kilka minut, aby być w centrum Ostrowa. Na przystanek „Plac Bema” dojedziecie tramwajem linii 8,9,11,17 i 23. 

Pomysł na zwiedzanie Ostrowa Tumskiego z dziećmi

I choć Ostrów Tumski obfituje w zabytki i urocze miejsca, dla dzieci może się kojarzyć z nudnym spacerem. Dlatego gorąco polecamy Wam nasz sposób na zwiedzanie Ostrowa Tumskiego. My mieliśmy tu do wykonania Tajną Misję! Musieliśmy pomóc w ułożeniu zaklęcia, które pozwoliło użyczyć Latarnikowi ognia pewnemu smutnemu Rarogowi. Jesteście ciekawi? Zobaczcie koniecznie!

zarezerwuj nocleg we wrocławiu przez naszą stronę na booking.com, a dostaniesz od nas Niezbędnik Poszukiwacza Przygód!

  1. Zarezerwuj nocleg na Booking.com korzystając z naszej strony.
  2. Wyślij nam na adres kontakt@globtroterek.com numer Twojej rezerwacji.
  3. Otrzymasz dostęp do Banku Niezbędników, w którym znajdziesz Niezbędnik Poszukiwacza Przygód „Impreza u Krasnali" – przewodnik dla całej rodziny w formie gry miejskiej w czasie której poznacie zabytki miasta, ciekawostki o Wrocławiu i oczywiście krasnale!  Otrzymacie również dostęp do Niezbędnika Poszukiwacza Przygód Wrocław – Ostrów Tumski „Zaklęcie Latarnika". Link wyślemy na kilka dni przed Twoim wyjazdem.
Booking.com