Krakowski Rynek to największy średniowieczny rynek Europy, którego historia sięga XIII w. Rynek powstał z myślą o kupcach – zarówno lokalnych jak i przyjezdnych. Miał zapewnić im odpowiednio dużą przestrzeń do handlu. Przez plac przebiegała Droga Królewska – wykorzystywana przez samego króla i jego świtę podczas uroczystych wjazdów, koronacji i procesji pogrzebowych.

Atrakcji nigdy w tym miejscu nie brakowało. Począwszy do dość masakrycznych przedstawień jakimi były publiczne tortury i wyroki śmierci, a skończywszy na Hołdzie Pruskim, początku Insurekcji Kościuszkowskiej, balu na cześć Napoleona czy Wiosny Ludów. A jakie atrakcje czekają tam dzisiaj?

W zależności od terminu, w którym przybędziecie do Krakowa, możecie natknąć się na przeróżne wydarzenia i  eventy, które mają miejsce na krakowskim rynku. Niemalże każdy miesiąc oferuje inne atrakcje. W styczniu możecie uczestniczyć w koncertowym finale WOŚP-u. Marzec otwiera czas targów wielkanocnych, w kwietniu przebiegają tędy uczestnicy Maratonu Cracovia. Maj to czas studentów. Zapoczątkowana w Krakowie tradycja juwenaliów trwa do dziś razem z symbolicznym przekazaniem studentom kluczy do bram miasta. W czerwcu można wziąć udział w Pochodzie Lajkonika, Paradzie Smoków, a także intronizacji króla kurkowego. W lipcu macie okazję dokładniej przyjrzeć się sztuce teatru podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Ulicznych oraz posłuchać muzyki jazzowej na Letnim Festiwalu Jazzowym w Piwnicy pod Baranami. Sierpień przychodzi z propozycją udziału w Festiwalu Tańców Dworskich oraz Międzynarodowych Targów Sztuki Ludowej. Następne miesiące są nieco spokojniejsze, aby życie na rynku obudziło się gwałtownie wraz z początkiem grudnia. Wtedy nadchodzi czas na targi bożonarodzeniowe oraz konkurs szopek.

Nawet jeśli nie traficie na któreś z wydarzeń, w które obfituje krakowski Rynek, to wciąż pozostaje wiele atrakcji i zabytków, które warto poznać. Musicie tylko wiedzieć, na co zwrócić uwagę.

Opowiadając o Rynku w Krakowie nie sposób zacząć nie zacząć od Sukiennic. Sukiennice to nic innego jak budynek przeznaczony do handlu – to w jego wnętrzu handlarze rozkładali swoje kramy, najczęściej z suknem, skąd wzięła się nazwa tego miejsca. Pierwsze sukiennice krakowskie niczym nie przypominały tych, które znamy obecnie. Były to raptem dwa rzędy kamiennych kramów, pomiędzy którymi przebiegała uliczka. Jednak już wtedy przyciągały tłumy. Były jedynym miejscem, w którym wolno było handlować przyjezdnym kupcom. Handel w sukiennicach przynosił miastu znaczną część jego całego dochodu. Nic dziwnego, że król Kazimierz Wielki postanowił zadbać o ich wygląd. Murowana budowla układem przypominała dzisiejszą. Zbudowano ją jednak, zgodnie z obowiązującą epoką w stylu gotyckim. Gdy Sukiennice spłonęły w pożarze w 1555 r. odbudowano je według starego zamysłu, jednak tym razem w stylu renesansowym. Takie Sukiennice możemy oglądać dzisiaj. Warto spojrzeć na chwilę do góry, bowiem zwieńczenie jest ozdobione wymyślnymi maszkaronami.

Sukiennic nie należy oglądać jedynie z zewnątrz. Wewnątrz budynku, poza stoiskami z pamiątkami, znajdziecie bogatą ekspozycję, która przeprowadzi nas kolejno przez sztukę oświecenia, romantyzmu, akademizmu, realizmu, impresjonizmu i symbolizmu ze szczególnym uwzględnieniem sztuki polskiej. Taka wystawa powinna spodobać się tym, którzy nie czują się mocni w temacie sztuki, gdyż w końcu sami będą mogli zauważyć różnice pomiędzy poszczególnymi nurtami. Zerknijcie na nasz artykuł o Sukiennicach:

Kolejna wizytówka miasta to Kościół Mariacki – gotycki kościół, tradycyjnie złożony z trzech naw i zupełnie niestandardowo… z dwóch nierównych sobie wież. Wyższa (północna) mierzy 82 m i jest nazywana Hejnalicą, niższa (południowa) ma 69 m. Legenda mówi, że do budowy wież zatrudniono dwóch braci. Gdy wieża starszego brata zaczęła przewyższać drugą wieżę, młodszy brat postanowił pozbyć się rywala. Zamordował go nożem, który do dziś możemy oglądać w bramie Sukiennic. Ostatecznie młodszy brat nie mógł żyć z popełnioną zbrodnią i popełnił samobójstwo rzucając się z wieży.

To nie jedyna tragedia związana z wieżą północną. Bardziej znana legenda dotyczy krakowskiego trębacza. Był on strażnikiem wieży, a jego zadaniem było alarmowanie o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Gdy pewnego razu zobaczył, jak pod bramy miasta podchodzą Tatarzy, zaczął grać hejnał – znany nam dzisiaj jako Hejnał Mariacki. Melodia urwała się w miejscu, w którym trębacz został przebity strzałą. Na pamiątkę tamtego wydarzenia codziennie o każdej pełnej godzinie Hejnał Mariacki jest odgrywany z wieży. Urywa się również w charakterystyczny sposób. Spacerując po krakowskim rynku z pewnością nie raz go usłyszycie. 

Wizyta w Kościele Mariackim to punkt obowiązkowy wycieczki. Wnętrze kryje w sobie bezcenne skarby, a na Waszą uwagę szczególnie zasługuje ogromny, bogato zdobiony barokowy ołtarz Wita Stwosza – jeden z najbardziej rozpoznawalnych ołtarzy w Polsce. Dla chętnych wspinaczki i świetnych widoków polecamy wejście na wieżę. Zerknijcie koniecznie na nasz artykuł o Kościele Mariackim.

Dla krótkiej zmiany klimatu polecamy Wam zejść do podziemi. Odkryjecie tam spory kawałek historii miasta. Ekspozycja jaką tam znajdziecie związana jest z handlem oraz życiem codziennym dawnych mieszkańców. Nie zabraknie więc monet, narzędzi, figurek, medalionów i innych drobnostek. Wystawa wzbogacona jest projekcjami w specjalnych salach kinowych.

Z powrotem na świeżym powietrzu, znów z możliwością wysokiej wspinaczki! Tym razem wspiąć się możecie na gotycką Wieżę Ratuszową – jedyną pozostałość po ratuszu – dawnym gmachu administracyjnym Krakowa. Wieża nie przewyższa Hejnalicy, bo ma 70 metrów Wystarczy jednak dla podziwiania pięknej panoramy miasta. Podczas wejścia będziecie mieli przyjrzeć się dokładniej mechanizmowi zegara – charakterystycznemu elementowi wieży. Co ciekawe nie tylko szczyt wart jest Waszej uwagi, warto również zainteresować się piwnicami. Znajduje się w nich Scena Pod Ratuszem należąca do Teatru Ludowego. Być może warto połączyć zwiedzanie z jakimś spektaklem.

Kiedy zechcecie odetchnąć na chwilę od podziwiania architektury lub będziecie szukać inspiracji do rodzinnej fotki, poszukajcie Głowy Erosa. Głowa Erosa jest podobno jednym z bardziej “instagramowych” miejsc w Krakowie. “Eros bendato” to dzieło polskiego artysty – Igora Mitoraja. Eros to grecki bóg miłości i namiętności. “Bendato” tłumaczone z włoskiego oznacza “spętany”, “zniewolony”. Interpretację pozostawiamy oglądającym.

Kolejnym ważnym punktem na mapie krakowskiego rynku jest pomnik Adama Mickiewicza, który jest najczęściej fotografowanym pomnikiem w Krakowie. Krakowianie mówią na pomnik „Adaś”. Często jest to punkt spotkań osób, które umawiają się na Rynku.  Przed maturą uczniowie obskakują pomnik na jednej nodze taką ilość razy, jaką chcą dostać ocenę z egzaminu. 

Kościół, a może raczej kościółek. W porównaniu do otaczających go budowli, kościół wydaje się dosyć niewielki. Nie można mu jednak odmówić uroku. Reprezentuje styl barokowy. W jego miejscu według przekazów, głosił niegdyś kazania św. Wojciech. Wnętrze kościoła różni się znacznie od wnętrza sąsiedniego kościoła Mariackiego. Warto zajrzeć do środka choćby dla samej kopuły.

Znany również pod nazwą “Zwis”. Jest to jeden z bardziej rozpoznawalnych barów w Krakowie. Za jego sławą stoi nie kto inny jak jego stały bywalec, lider wspomnianego wcześniej kabaretu “Piwnica pod Baranami” – Piotr Skrzyniecki. Doczekał się nawet własnego pomnika siedzącego przy wejściu do baru. Miejsce wciąż przyciąga do siebie ludzi sztuki. Niech potwierdzeniem tego będzie obecność komiksu w lokalu ilustrującego życie jego bywalców.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

Jak to powinno być podczas zwiedzania różnych zabytków, warto dowiedzieć się o historii danego miejsca, nim zajrzymy do środka. Podobnie jest z Kościołem Mariackim, którego historię zna niestety niewielu odwiedzających. Dlatego my w kilku zdaniach streścimy Wam zawiłe losy budowli.

Według Jana Długosza historia budowli rozpoczęła się już na początku XIII wieku. Kościół Mariacki został zbudowany na fundamentach kościoła romańskiego, który stał w tym miejscu wcześniej. Niestety zaledwie dwadzieścia lat później, mianowicie w roku 1241, Tatarzy, którzy zajęli Kraków, zniszczyli Kościół  wraz z innymi budynkami stojącymi w mieście. Mieszkańcy nie dali za wygraną i zapadła decyzja o odbudowie. W latach 60. XIV wieku powstało na nowo prezbiterium, obniżono nawy oraz wstawiono duże okna, podziwiane do dziś. 

To nie był, niestety, ostatni raz, kiedy Bazylika Mariacka została zniszczona, choć tym razem za sprawą żywiołu. W roku 1443 roku, kiedy to wystąpiło trzęsienie ziemi w Krakowie, sklepienie Kościoła zostało zniszczone. To po tym wydarzeniu dobudowano kaplice boczne, podwyższono wieżę północną, a na koniec przykryto ją hełmem. 

W wieku XVIII, kiedy w Europie zapanował barok, pod dowództwem włoskiego architekta i rzeźbiarza Franciszka Placidi dokonano wielu zmian – wymieniono liczne ołtarze, wyposażenie, ławy, a na ścianach znalazły się piękne malowidła i ozdoby. 

Jak wiele innych polskich budowli – Kościół Mariacki również poniósł wiele strat podczas II wojny światowej. Niektóre dzieła sztuki do dziś pozostają nieodnalezione. Bazylika Mariacka została  ograbiona z obrazów Michaela Lancza z Kitzingen oraz Hansa Suessa z Kulmbachu. Wywiezione zostały także liczne dzieła złotnictwa, które zostały przeznaczone do osobistego rozporządzenia przez Adolfa Hitlera. Niestety po wojnie nie wszystkie zostały odnalezione. 

Ostatni duży remont kościoła miał miejsce w latach 90-tych ubiegłego stulecia, kiedy zainwestowano sporo funduszy w odrestaurowanie obiektu, dzięki czemu dziś możemy go podziwiać w pełnej krasie.

Nad krakowskim Rynkiem górują dwie wieże, które nie są jednakowej wysokości. Wyższa, 82 metrowa zwana jest Hejnalicą. Wieżę tę pokrywa gotycki hełm, a dzwon znajdujący się na wieży pochodzi już z 1530 roku! Co ciekawe, to właśnie z tej wieży co godzinę wygrywany jest Hejnał Mariacki – symbol Krakowa.

W czasach średniowiecza na wyższej wieży Kościoła Mariackiego czuwał strażnik, dbający o spokój oraz bezpieczeństwo mieszkańców miasta. To on również grał hejnał mariacki o świcie oraz zachodzie słońca na znak zamknięcia bram miasta. Z czasem zwiększono częstotliwość wykonywania melodii, która dodatkowo wyznaczała czas w mieście, bowiem od tamtej pory hejnał był grany na trąbce co godzinę.

Chyba każdy z nas słyszał tę melodię – jest rozpoznawalnym symbolem i częścią nierozerwalną Krakowa. Co się jednak stało, że utwór nagle się urywa bez powodu? Otóż legenda głosi, że w 1241 roku napadli Kraków Tatarzy. Hejnalista wykonywał wtedy swoją rolę – chciał uprzedzić innych o nadciągającym niebezpieczeństwie. Udało mu się ostrzec mieszkańców Krakowa, jednak w pewnej chwili tatarska strzała przeszła przez jego gardło. Do dziś melodia hejnału jest przerwana w tym samym momencie, w którym strażnik w XIII wieku skończył grać. 

Wieża niższa jest dzwonnicą kościelną, choć zamontowany na niej dzwon nie jest używany. Wieża ma 69 metrów wysokości, a na jej czubku możecie zauważyć późnorenesansowy hełm wykonany pod koniec XVI wieku. Z wieżami kościoła związana jest legenda o budowie prowadzonej przez dwóch braci, zakończonej zabójstwem jednego z nich. Warto poznać tą opowieść, której symbol – nóż, do dziś wisi w Sukiennicach. 

Wnętrze kościoła zawiera tyle bezcennych dzieł i zdobień, że można się pogubić. Dlatego wypiszemy Wam największe skarby kościoła, by nic Wam nie umknęło.

Niezwykle ważnym wydarzeniem dla Kościoła Mariackiego było wzbogacenie jego wnętrza o arcydzieło którym jest Ołtarz Wielki. Stworzył go niezbyt znany wtedy artysta, Wit Stwosz. Na Ołtarzu Głównym możemy podziwiać aż dwieście figur wyrzeźbionych z drewna, które przestawione są z niezwykłą precyzją, z których niektóre mają prawie 3 metry. Ołtarz poświecony jest Maryi, przedstawionej w znanych nam z biblii scenach tj. zwiastowanie czy zaśnięcie. Są też sceny z życia Jezusa.

Powstały w XV wieku ołtarz jest pięknym, okazałym dziełem rzeźbiarskim późnego gotyku. Ołtarz wygląda jak otwarta, wielka szafa! To największa w Europie gotycka nastawa ołtarzowa. Jego liczne zdobienia oraz przepych potrafią zahipnotyzować zwiedzających, którzy nie potrafią oderwać od niego wzroku. 

Warto wiedzieć, że pod koniec sierpnia 1939 roku podejrzewając rychły wybuch wojny, postanowiono wywieźć do Sandomierza najcenniejsze dzieło Wita Stwosza, a części ornamentalne ukryto w Krakowie. Hitlerowcy po długim poszukiwaniu odnaleźli jednak cenny ołtarz i wywieźli go do Norymbergi. Udało się go odzyskać i w roku 1946 przywieziono go z powrotem do Krakowa. 

Ściany prezbiterium są pokryte niesamowitymi malowidłami z XIX wieku pędzla Jana Matejki. Prace wykonywali także jego uczniowie, między innymi Stanisław Wyspiański czy Józef Mehoffer. To oni są autorami witraży w tej części Kościoła. Po obu stronach prezbiterium znajdują się niezwykle bogato zdobione ławki pokryte baldachimami, czyli stalle. Na końcu prezbiterium znajduje się tzw. absyda z witrażami przedstawiającymi zarówno Księgę Genesis (według Starego Testamentu i Nowego Testamentu) jak również sceny związane z życiem Jezusa i Matki Bożej.

Kościół Mariacki ma liczne kaplice znajdujące się w nawie północnej, które były budowane od XV wieku. Większość z nich było opłacanych przez zamożnych mieszczan. Na końcu nawy północnej znajduje się piękny barokowy ołtarz przedstawiający św. Stanisława. 

Po stronie południowej znajduje się ołtarz, w którym widnieje kamienny krucyfiks wykonany przez Wita Stwosza z lat 90. XV wieku. Artysta podkreślił okrutną męczeńską śmierć Chrystusa, lecz ukazał również triumf dobra w momencie zbawienia. W tym miejscu znajduje się również renesansowe cyborium autorstwa włoskiego rzeźbiarza Jana Marię Padavano. Budowla ta została wykonana z wielobarwnego marmuru oraz piaskowca. 

Warto zacząć od Karola Wojtyły czyli papieża Jana Pawła II, który był od najmłodszych lat swojego życia związany z Bazyliką Mariacką. Często się tu modlił, był również spowiednikiem, a nawet wygłaszał kazania. Zmarł 2 kwietnia 2005 roku, został beatyfikowany w 2011 roku, a kanonizowany w 2014. 

Kaplica św. Antoniego zwana jest również Kaplicą Złoczyńców. Zapytacie pewnie dlaczego? Otóż to w tym miejscu setki lat temu przez całą noc przebywali przestępcy, którzy byli skazani na śmierć. Rankiem byli oni wyprowadzani w asyście duchownych na miejsce wykonania wyroku.

Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej zbudowana została już w XV wieku. W ołtarzu głównym znajduje się Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej – Maryi trzymającej w ramionach Jezusa Chrystusa. Warto na niego zerknąć.

W kaplicy Przemienia Pańskiego znajduje się barokowy ołtarz projektu Franciszka Placidiego. Po prawej stronie kaplicy mieści się epitafium gen. Henryka Ignacego Kamieńskiego – generała brygady wojsk polskich powstania listopadowego – poległego w Bitwie pod Ostrołęką.  W Kaplicy tej ma miejsce adoracja Najświętszego Sakramentu. 

Koniec wieku XVIII przyniósł coś zaskakującego. Zlikwidowano wtedy cmentarz, a w jego miejscu powstał Plac Mariacki, po którym dziś spacerują mieszkańcy i turyści.

Ciekawostką jest, że to tutaj, w Kościele Mariackim, odbyła się uroczystość pogrzebowa naszego byłego prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego żony Marii po tragicznej śmierci w katastrofie rządowego samolotu.

Do wnętrza kościoła można wejść bezpłatnie głównym wejściem. Jest to wejście dla wiernych na modlitwę. Jednak korzystając z tej opcji nie będziecie mieli okazji podejść blisko ołtarza. Dlatego warto wykupić bilet wstępu, który kosztuje zaledwie 10 zł normalny i 5 zł ulgowy. Bilety kupuje się przy wejściu po prawej stronie. Kościół można zwiedzać w dni powszednie od 11.30 do 18.00. Ale uwaga, uroczyste otwarcie ołtarza ma miejsce o 11.50. Dlatego warto być tu wcześniej, by móc podziwiać go zarówno zamkniętego jak i odsłoniętego. W dni świąteczne i niedziele kościół jest dostępny dla zwiedzających od 14 do wieczornej mszy, czyli do 18.

W sezonie turystycznym w wybrane dni można również wejść na wieżę kościoła. Bilet w cenie 18 i 10 zł należy zakupić w kasie przy placu Mariackim 7. I pomimo tego, że czeka Was wiele schodów do pokonania to zdecydowanie warto! Widok na Kraków wynagrodzi Wam trudy wspinaczki.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

Wieża Ratuszowa, jak sama nazwa wskazuje, jest pozostałością po miejskim ratuszu, który powstał już w 1300 roku! Budowla była majestatyczna i ukazywała potęgę ówczesnego miasta. W ratuszu urzędował burmistrz, mieścił się tu sąd ławniczy, kancelaria, a także archiwum. W podziemiach ratusza i wieży działała Piwnica Świdnicka, w której były przechowywane oraz serwowane przeróżne gatunki trunków –  zarówno wina, jak i piwa. Ciekawostką jest to, że piwnica swoją nazwę zawdzięcza śląskiemu piwu, który był sprowadzany aż ze Świdnicy! Poza Piwnicą Świdnicką znajdowało się tutaj również… więzienie połączone z izbą tortur i lochami. Niestety ratusz zburzono w roku 1820. Pozostała po nim jedynie Wieża Ratuszowa, wybudowana w stylu gotyckim,  w której znajdował się skarbiec miejski.

Wieża Ratuszowa nie zawsze wyglądała tak jak dzisiaj. Cudem ocalała po decyzji radnych o wyburzeniu ratusza, dzięki czemu możemy ją podziwiać do dziś. Przez stulecia nękały ją pożary spowodowane uderzeniami piorunów oraz grożące katastrofami budowlanymi prowizoryczne remonty. Po wielu próbach odbudowy dawnej Wieży, dopiero w efekcie odbudowy w latach 1962-1966 uzyskała swój ostateczny kształt. W wyniku prac budowlanych odgruzowano podziemia Wieży i utworzono w nich kawiarnię. 20 lat później w piwnicy rozpoczął działalność teatr Maszkaron, który stworzył tu scenę. Obecnie wystawiane są na niej przedstawienia Teatru Ludowego.

Na fasadzie Wieży Ratuszowej znajduje się kilka tablic pamiątkowych. Między innymi tablica upamiętniająca 70-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, a także upamiętniająca polskiego papieża Jana Pawła II, który od połowy lat 60 aż do końca lat 70-tych pełnił funkcję biskupa krakowskiego.  Wejścia do Wieży pilnują dwa kamienne, XIX-wieczne lwy. 

Obecnie Wieża Ratuszowa jest jednym z oddziałów Muzeum Krakowa i stanowi niezwykły punkt widokowy, z którego Stare Miasto widać jak na dłoni! Jednak najpierw trzeba pokonać 110 kamiennych schodów… Wieża ma ponad 70 metrów, a wędrując na jej szczyt macie okazję zajrzeć do dawnego, wspomnianego wcześniej skarbca miejskiego, który znajdował się w sali z pięknym, gotyckim sklepieniem. Na III pietrze znajduje się sala, z okien których rozpościera się widok na Rynek. Można wejść jeszcze wyżej, gdyż IV kondygnacji znajduje się stary mechanizm zegara ratuszowego.

Bilet dla osób dorosłych kosztuje 12 zł, a ulgowy 8 zł. W poniedziałki wstęp jest bezpłatny. Wieża otwarta jest w godzinach 11.00 -18.00 od wtorku do niedzieli, w poniedziałki krócej – do 15.00.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

Zapiski w kronikach wskazują, iż pierwszy kościół powstał po ustanowieniu biskupstwa krakowskiego, czyli w roku 1000. Niewiele jednak wiadomo o ówczesnym kształcie, gdyż później, w XI i XII wieku, na jego miejscu stanęła katedra utrzymana w prostym stylu romańskim. Do dziś zachowały się znaczne partie tamtej konstrukcji, szczególnie przy krypcie Leonarda czy dolnej części wieży południowej.

Pierwszym królem, który został koronowany w murach katedry był Władysław Łokietek. Miało to miejsce 20 stycznia 1320 roku. Wcześniejsze koronacje odbywały się w katedrze gnieźnieńskiej. Odkąd jednak na Wawelu spoczęły szczątki świętego biskupa Stanisława, uznawanego za zjednoczyciela rozbitego Królestwa Polskiego, miejsce to zyskało rozgłos. Uznano, że następcy polskiego tronu powinni być koronowani w obecności relikwii patrona odrodzonej monarchii.

Po pożarze mającym miejsce na początku XIV wieku, podjęto się przebudowy katedry. Wówczas budowla stała się bardziej smukła, wyniosła i strzelista – zgodna z obowiązującym stylem gotyckim. Wybudowano ją na wzór trójnawowej bazyliki. Dzięki temu miejsce to zaczęło prezentować się bardziej okazale, tak, jak to przystało na symbol diecezji krakowskiej i miejsce koronacji polskich władców. Ten wygląd katedry został zachowany aż do czasów współczesnych. Zgodnie z kolejnymi epokami zmieniano jedynie wystrój świątyni, który z roku na rok, dzięki hojności ówcześnie panujących władców, stawał się coraz bogatszy.

Wnętrze katedry zdumiewa wszechobecnym bogactwem – poczynając od podłogi, przez malowidła naścienne, po sklepienie sufitu. Iście królewskie otoczenie nie pozostawia wątpliwości. To właśnie w tych murach, pod przysięgą wobec Boga i zgromadzonych poddanych, kolejni królowie obejmowali władzę.

Główny budynek otaczają trzy wieże. W jednej z nich, Zygmuntowskiej, wisi słynny dzwon. Z nią sąsiaduje Wieża Zegarowa ozdobiona barokowym hełmem a po stronie południowej znajduje się wieża Srebrnych Dzwonów. Najbardziej wyróżnia się jednak Wieża Zygmunta, gdyż jej pozłacana kopuła jest dziełem renesansowych architektów. Znany jest również cytat po łacinie wyryty wokół bryły: „Non nobis, Domine, non nobis sed nomini Tuo da gloriam”, czyli „Nie nam, Panie, nie nam, lecz imieniu Twojemu niech będzie chwała”.

Już przed samym wejściem natrafiamy na nietypowe artefakty. Nad schodami zawieszone są kości zwierząt z epoki lodowcowej – jak chociażby żebro wieloryba, czaszka nosorożca, piszczel mamuta. Ówcześnie wierzono, że szczątki te obronią świątynię przed złymi duchami.

Do środka przechodzi się poprzez bogato zdobione wrota ufundowane przez Kazimierza Wielkiego. Nawą główną udajemy się do pierwszego miejsca na trasie turystycznej – symbolicznego nagrobka króla Władysława Wareńczyka. Ciało władcy nie wróciło z bitwy, w której zginął, ale w katedrze stanął upamiętniający to wydarzenie pomnik nagrobny. Władca jest na nim ukazany jako rycerz w pełnej zbroi.

Po drugiej stronie nawy głównej znajduje się grobowiec króla Władysława Jagiełły. Co ciekawe, powstał on jeszcze za życia władcy. Z tego też względu odwzorowanie wizerunku króla jest prawdopodobnie zgodne z rzeczywistością. Na swoim nagrobku Władysław Jagiełło przedstawiony jest jako śpiący władca w pełnym stroju koronacyjnym. U jego stóp znajduje się smok, symbolizujący zło i grzech, które ginie pod butem władcy. Dodatkowo głowa władcy nie spoczywa na poduszce a na lwie, co miało podkreślić jego monarsze pochodzenie.

Spacerując nawą główną katedry warto na moment się zatrzymać i unieść głowę. Bogato zdobione sklepienie zapiera dech w piersi. Wśród obrazów możemy odszukać herb Królestwa Polskiego, wizerunki książąt Kujawskich, z których wywodził się Władysław Łokietek, a także postać Chrystusa. 

Idąc dalej mijamy konfesję świętego Stanisława, nad którą czuwają postacie czterech krakowskich biskupów. To w niej, pod baldachimem, zgromadzone są szczątki biskupa. Za nim znajduje się prezbiterium. Po obu stronach, przy ścianach ustawione są bogato zdobione manierystyczne stalle. Ponad nimi, gotyckie ściany zasłaniają holenderskie werdiury. Ściany zdobi również szereg herbów. Na szczególną uwagę zasługuje jednak szereg elementów składających się na główny ołtarz. Widoczny ołtarz powstał w 1750 roku i jest to trzeci z kolei ołtarz katedry. W centralnej niszy znajduje się ołtarz ukrzyżowanego Chrystusa adorowanego przez świętych Wojciecha i Stanisława. Przed ołtarzem zaś znajduję się tron biskupa Gembickiego. Co ciekawe, jest to jedyny zachowany tron na Wawelu. Z kolei nieco niżej, w stopniu prowadzącym do ołtarza, pochowano ciało Królowej Jadwigi – tuż pod krzyżem, do którego, według opowieści, królowa gorliwie się modliła. Ponoć to właśnie tutaj monarchini otrzymała od Jezusa radę, odnośnie jej zamążpójścia z Władysławem Jagiełłą. 

Jak to mawiał Tadeusz Boy-Żeleński: „Mając i Wawel, i Skałkę, Kraków stał się wielkim domem przedpogrzebowym całej Polski”. Wcześniej w Katedrze dokonywano pogrzebów polskich władców, a kiedy ich zabrakło – artystów, wieszczów narodowych czy zasłużonych przywódców wojennych. 

Wokół katedry znajduje się 19 różnych kaplic, które stanowią mauzoleum dla poszczególnych osobistości. Warto odwiedzić przynamniej kilka z nich. Poza sarkofagami, które nierzadko stanowią dzieło sztuki samo w sobie, w pomieszczeniach zgromadzono również mnóstwo historycznych pamiątek.

Jedną ze słynniejszych jest Kaplica Świętokrzyska, która powstała za sprawą króla Kazimierza IV Jagiellończyka. W pomieszczeniu tym, pełnym biblijnych malunków prezentujących różne sceny z życia Jezusa Chrystusa, pochowano zleceniodawcę oraz jego żonę, Elżbietę Rakuszankę. Co ciekawe, i jednocześnie przerażające, wśród turystów chodzą pogłoski o klątwie Jagiellończyka porównywanej do tej, którą skażone było ciało egipskiego faraona Tutenchamona. Nie da się jednak ukryć, że okoliczności, w jakich zrodziła się plotka o klątwie, są niepokojące. W ciągu dziesięciu lat po tym, jak w celach naukowych postanowiono otworzyć grobowiec króla, wszyscy pracujący wówczas nad sprawą badacze zginęli. Oficjalnie uznano, że winne tej sytuacji były pozostające dotychczas w uśpieniu grzyby i bakterie. Na wszelki wypadek parę królewską pochowano ponownie i już nigdy więcej nie próbowano naruszać jej pośmiertnego spokoju. 

Warto odwiedzić również kaplicę biskupa Bernarda Maciejowskiego. Wewnątrz znajduje się ołtarz przedstawiający wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej. Tuż obok znajduje się miejsce zwane Kryptą Wieszczów. To właśnie tam zgromadzone są prochy Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy Kamila Cypriana Norwida. Znajduje się tu również tablica upamiętniająca twórczość Fryderyka Chopina.

Jeśli chcemy dalej kontynuować spacer śladami historii polski, możemy zwiedzić Kaplicę Zygmuntowską, Mariacką, Potockich czy Wazów. Punktem obowiązkowym wycieczki winny być jednak skarbiec katedralny, w którym zgromadzone są liturgiczne szaty, pamiątki i relikwie – łącznie z włócznią Maurycego.

Prawie całą świątynię możemy zwiedzić bezpłatnie. Dla zainteresowanych jest możliwość zakupienia biletu, który upoważnia do zwiedzenia Kaplicy Wazów i Kaplicy Świętokrzyskiej, do wejścia na wieżę z dzwonem Zygmunta, zejścia do krypt z grobami królewskimi oraz zwiedzenia Muzeum Katedralnego.

Katedra Wawelska jest otwarta dla zwiedzających codziennie (poza największymi świętami). Od poniedziałku do soboty można ją zwiedzać w godzinach 9-17, zaś w niedzielę otwarcie następuje o 12:30. W sezonie zimowym, trwającym od końca października do końca marca, kaplica zamykana jest o godzinę wcześniej – czyli o 16.

Katedra Wawelska znajduje się tuż przy Zamku Królewskim na Wawelu i stanowi jego nierozłączną część. Cały kompleks na Wzgórzu Wawelskim to kwintesencja czasów Polski pod panowaniem królów i Krakowa jako stolicy kraju. 

Zdecydowanie warto połączyć zwiedzanie obu obiektów. A to co trzeba wiedzieć o Zamku Królewskim i dlaczego warto zajrzeć do jego wnętrza zobaczycie tu:

Ciała śpią, duchy czuwają – ta sentencja, wygrawerowana na jednym z nagrobkowych baldachimów, zdaje się być idealnym odwzorowaniem atmosfery panującej wewnątrz katedry i przynależących do niej kaplic.  Ciężko stwierdzić, co konkretnie przyciąga turystów do tego miejsca – może chęć zjednoczenia się z historią, ciekawość, chęć sprawdzenia, w jakich okolicznościach chowano czy koronowano polskich władców, a może właśnie te snujące się korytarzami duchy przeszłości… Cokolwiek by to nie było, nie da się ukryć, że Katedrę Wawelską powinien zobaczyć każdy; bez względu na wiek czy poziom zainteresowania polską historią. To jedno z niewielu takich miejsc na mapie Polski, które fascynuje, ale i onieśmiela panującym w niej przepychem oraz aurą tajemniczości, którą wokół rozsiewa.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

“Za króla Olbrachta wyginęła szlachta” – powiedzonko równie chwytliwe co przesadzone, można jednak powiedzieć, że od tego wszystko się zaczęło. A dokładniej zaczęło się od przegranej bitwy z Turkami i Wołosami w 1497 r., zwanej potocznie klęską bukowińską. Po tym wydarzeniu ówczesny król Polski, Jan I Olbracht, zaczął obawiać się najazdu wołosko – tureckiego na Kraków i jego własną siedzibę.

Jan I Olbracht osobiście zaangażował się w budowę krakowskiego Barbakanu. Podobno sam położył kamień węgielny pod jego budowę. Król nie szczędził środków i chętnie nadzorował prace, które były intensywnie prowadzone. I tak, w 1499 r. Barbakan stanął u wrót Krakowa i przetrwał do dziś!

Podobnie jak inne, Barbakan w Krakowie został zbudowany na planie koła. Chronił Bramę Floriańską od której zaczynała się droga do Zamku Królewskiego na Wawelu, czyli siedziby króla.

Do budowy grubych, dochodzących do 3 metrów murów Barbakanu użyto dwóch materiałów – kamieni wapiennych, które doskonale znosiły sąsiedztwo wody w otaczającej barbakan fosie oraz cegły stanowiącą wyższą część muru, która była odporna na ogień. Koronę Barbakanu stanowi 7 wieżyczek obserwacyjnych. Do budowli można było dostać się po dwóch zwodzonych mostach.

Barbakan posiada aż 130 otworów strzelniczych przez które strzelano z broni palnej. Do obrony chętnie wykorzystywano też wrzący olej czy gorącą smołę. Wylewano je przez charakterystyczne machikuły czyli wysunięte ganki z otworami w podłodze. Taka broń świetnie sprawdzała się w walce z wrogiem i Barbakan przez długi okres czasu uchodził za fortecę nie do zdobycia. Dopiero w czasie potopu szwedzkiego załoga skapitulowała, lecz w tym przypadku zabrakło jedzenia, a nie amunicji.

Na Barbakanie możemy znaleźć płytę poświęconą Marcinowi Oracewiczowi. Znamy go jako bohatera, obrońcę Krakowa przed atakiem rosyjskim podczas Konfederacji barskiej w 1768 roku. Oracewicz był znakomitym strzelcem, a przy tym bardzo kreatywnym. Gdy zabrakło mu amunicji nabił broń… guzikiem od żupana, który zabił rosyjskiego dowódcę. Cała akcja rozgrywała się właśnie na krakowskim Barbakanie.

Gdy w XIX w. zaczęto rozbierać mury miasta, planowano wyburzyć również barbakan. Walczył o niego senator i architekt Feliks Radwański. Przeciw rozbiórce użył argumentu odwołującego się do zdrowia mieszkańców. Barbakan chronił ich w końcu przed silnymi wiatrami z północy i zachodu, a wpuszczenie ich do środka mogło skutkować “częstymi fluksjami, reumatyzmem, a może nawet i paraliżem”. Nie wiemy, czy to zasługa powyższego argumentu, ale ostatecznie Radwański wygrał walkę, a barbakan stał się zabytkiem i obiektem turystycznym.

Obecnie Barbakan służy celom kulturalnym, a znajduje się w rękach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. W Barbakanie organizowane są wystawy, rekonstrukcje historyczne, a nawet kino na świeżym powietrzu.

W XIII wieku Kraków otoczono murem, a Brama Floriańska była jedną z bram w murach obronnych. Pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą z 1307 roku.

Brama Floriańska była jedną spośród siedmiu bram prowadzących do miasta. W przeszłości znana była również jako Brama Chwały, gdyż to właśnie tu zaczynała się Droga Królewska prowadząca do Zamku Królewskiego na Wawelu. To nią podążały orszaki królów czy ważnych osobistości, pochody koronacyjne i królewskie kondukty pogrzebowe.

Struktura bramy składa się z dwóch części – z bramy właściwej oraz z górującej nad nią baszty, o której mówi się Baszta Kuśnierzy. Skąd taka nazwa? Otóż w średniowieczu to kuśnierze byli odpowiedzialni za obronę tego fragmentu murów. Brama ma 34,5 metra wysokości.

Po wybudowaniu Barbakanu w 1499 roku, stanowiącego część fortyfikacji miejskich, Bramę Floriańską połączono z nim specjalnym korytarzem warownym.

Obecnie wewnątrz bramy znajduje się ołtarz z kopią obrazu Matki Boskiej Piaskowej, a przed Bramą Floriańską mieści się galeria sztuki pod gołym niebem – bardzo chętnie odwiedzana przez turystów!

Sukiennice powstały w XIII wieku na polecenie księcia Bolesława Wstydliwego. Ich wygląd znacząco odbiegał jednak od tego, który znamy obecnie. Wówczas mianem tym określano dwa rzędy kramów handlowych i przebiegającą między nimi uliczkę. Niewiele później postanowiono jednak rozbudować to miejsce. Tak też powstał pierwowzór znanych nam Sukiennic. Na rynku stanęła okazała budowla, w której gromadzili się handlarze. Jej sława nie trwała jednak długo. W 1555 roku struktura ta doszczętnie spłonęła. Odbudowę zlecono najlepszym architektom – takich jak Jan Maria Padvano, Santi Gucci czy mistrz Pankracy. Po renowacji budynek nabrał bardziej renesansowego wyglądu. Sukiennice zostały wówczas zwieńczone rozpoznawalną attyką, która nadawała szyku, ale również chroniła drewniany dach przed przemakaniem i pożarami. Włoski artysta, Santi Gucci, pokusił się również o przyozdobienie jej maszkaronami przedstawiającymi, według samego autora, twarze mieszkańców Krakowa. Są to jednak postacie niekształtne i wręcz szkaradne, wyglądające jak połączenie ludzi i demonów.

Wygląd, który znamy współcześnie, Sukiennice zawdzięczają renowacji z końca XIX wieku, kiedy to Tomasz Pryliński dodał rozpoznawalne arkady, czyli rząd kolumn połączonych łukami. Podczas realizacji korzystano z projektów samego Jana Matejki.

Sukiennice wzięły swoją nazwę od jednego z materiałów, który początkowo tam sprzedawano. Sukno, bo to o nim mowa, było materiałem drogim, wykonywanym z wełny przetwarzanej w specjalny sposób. Dziś rzadko spotykane (występuje na przykład na stołach bilardowych), niegdyś stanowiło symbol bogactwa i dobrobytu. Z tego też powodu na zakupy w Sukiennicach nie mógł wybrać się każdy. Było to miejsce zarezerwowane dla bardziej zamożnych mieszkańców. Nie sprzedawano tam, tak jak czyni się to dziś, rękodzieł czy drobnych pamiątek, a przedmioty drogocenne.

Współcześnie Sukiennice można zwiedzić nie tylko w celu nabycia pamiątek. Znajdują się tu dwa muzea – pierwsze z nich stanowi galerię sztuki XIX wieku, a drugie, dzięki multimedialnym sztuczkom, przybliża historię handlarskiego serca krakowskiego rynku.

W Galerii Malarstwa zgromadzono działa najznamienitszych polskich i zagranicznych artystów. Znajdziemy wewnątrz prace Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego, Władysława Podkowińskiego, Józefa Chełmońskiego czy Marcello Bacciarelliego. Wystawa ta z całą pewnością oczaruje nie tylko wielbicieli i znawców sztuki.

Muzeum jest otwarte od wtorku do niedzieli. Od wtorku do soboty jest czynne w godzinach 10-17, zaś w niedziele zamknięcie następuje o godzinę szybciej. Bilet wstępu bez zniżki kosztuje 25 złotych, a ulgowy – 15. Jest możliwość zakupu biletu rodzinnego, który obejmuje maksymalnie 5 osób (w tym przynajmniej jedną poniżej 18 roku życia) i kosztuje 50 złotych. Ponadto w kasie można nabyć audioprzewodnik w języku polskim, angielskim, rosyjskim, niemieckim czy francuskim. Wypożyczenie sprzętu kosztuje 7 złotych (bilet normalny) lub 5 zł (bilet ulgowy). W niedziele wstęp na dyspozycje stałe jest bezpłatny.

Z kolei poniżej, w podziemiach Sukiennic, znajduje się muzeum Podziemia Rynku. Jest to idealne miejsce dla osób, które chcą bliżej zapoznać się z historią tego miejsca, odkryć, w jaki sposób przebiegał tu handel, czy jak na przestrzeni lat zmieniał się ich wygląd. Co ciekawe, multimedialne wykłady sięgają czasów sprzed powstania Sukiennic, kiedy na ich miejscu stała jeszcze nekropolia krakowska. Co ciekawe, na wystawę, na której prezentowane są kości znalezione w podziemiach Kościoła Mariackiego, pada prawdziwe światło słoneczne. Kiedy spojrzy się w górę, zauważy się szklaną fontannę, która znajduje się centralnie nad nami. Widok na rynek z tej perspektywy naprawdę zapiera dech w piersi.

Muzeum jest czynne od poniedziałku do niedzieli (za wyłączeniem drugiego poniedziałku każdego miesiąca). W poniedziałki i pozostałe dni od środy do niedzieli muzeum jest czynne w godzinach 10-19, zaś we wtorki zamknięcie następuje znacznie szybciej, bo już o godzinie 16. Bilet normalny kosztuje 24 złote zaś ulgowy – 20. Tutaj również jest możliwość nabycia audioprzewodnika w różnych językach w cenie 5 złotych. We wtorki wstęp jest darmowy. Obowiązuje jednak wcześniejsza rezerwacja miejsc – telefoniczna lub przez stronę internetową.

W krzyżu Sukiennic, czyli miejscu, w którym możemy się przedostać z jednej części rynku do drugiej, pod jednym z arkadowych łuków wisi nóż, o którym krążą legendy. Ponoć jeden z budujących Wieżę Mariacką, targany nienawiścią i zawiścią, zamordował nim swojego towarzysza – a jednocześnie rodzonego brata. Od tamtego czasu nóż ten stał się przeklęty. Może  jest, któż to wie. Nie da się jednak ukryć, że nóż, w porównaniu do owiewającej go opowieści, jest autentyczny. W dawnych czasach używano go do karania złodziei – czyli obcinania im uszu. Zawieszono go pod dachem Sukiennic w ramach przestrogi, aby powstrzymać złodziei od kradzieży kosztowności ze straganów. Choć cel szlachetny, nie da się ukryć, że pochodzenie noża napawa niepokojem.

Sukiennice, przez wzgląd na znajdujące się tu stragany czy rozpoznawalną fasadę, która nie bez powodu zaczęła stanowić wzór dla powstających później budynków, są punktem obowiązkowym podczas zwiedzania Krakowa. Gwar rozmów, zapachy tradycyjnych przekąsek, błyszczące ozdoby i pamiątki – wszystko to stwarza klimat idealnie nadający się na podsumowanie wycieczki. Jeśli do tego dołożymy wizytę w muzeach, możemy śmiało uznać, że poznaliśmy miasto Kraka od wykonanej z sukna podszewki.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

Niegdyś dom najznamienitszych polskich monarchów i miejsce obrad sejmowych, dziś atrakcja turystyczna. Ale nie byle jaka! Muzealne zasoby Zamku na Wawelu są na tyle pokaźne, by zainteresować zarówno historycznych pasjonatów, jak i turystów, którzy zamiast na antyczności przedmiotów, wolą skupiać się na ich estetycznym aspekcie.

Zamek Królewski na Wawelu, wraz z przynależącą do niego Katedrą Wawelską i pozostałymi budynkami, znajduje się na malowniczym wzgórzu wawelskim. U jego podnóża, w roli fosy, przepływa Wisła. Cały kompleks dodatkowo otoczony jest murami, które pełniły niegdyś funkcje obronne. Oglądany z różnych punktów widokowych wygląda inaczej, ale niezmiennie zachwyca swoim majestatycznym i monumentalnym wyglądem.

Na długo przed tym, nim Warszawa stała się stolicą Polski, to Kraków był miejscem, z którego decydowano o losach całego kraju. Komnaty w Zamku Królewskim na Wawelu zamieszkiwane były wówczas przez monarchów i ich rodziny. Z kolei w jego służbowych pomieszczeniach organizowano polityczne posiedzenia i zebrania. Po utracie statusu stolicy Kraków nie został jednak zapomniany i porzucony, a stał się miejscem koronacji i pochówku kolejnych monarchów. 

Hołdując historii, która zawiera się w jego murach, Zamek Królewski na Wawelu w 1978 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Niektóre źródła donoszą, iż nazwa ta została wzięta od słów określających skałę – „wądół”, „wąwał” lub „wąwel” –  stanowiącą budulec wzgórza, na którym znajduje się zamek. Inni badacze skłaniają się jednak ku wyjaśnieniu, iż słowem „wąwel” w ówczesnej gwarze określano posiadłość na mokradłach. 

Swoją podróż po Wawelu warto rozpocząć od odwiedzenia Katedry Wawelskiej. Zanim jednak zacznie się cieszyć oczy zabytkami zgromadzonymi w jej nawach, warto przejść się po dziedzińcu i przyjrzeć fasadzie. Znajdujące się na niej płaskorzeźby, poza funkcją estetyczną, miały bowiem działać odstraszająco na złe duchy. Pieczołowitość, z jaką są wykonane, wskazuje na fakt, iż ówcześni ludzie naprawdę w to wierzyli. Z tego samego względu na ścianach kaplicy są porozwieszane kości prehistorycznych zwierząt. Wierzono bowiem, że obronią one to miejsce przed złem. 

Wewnątrz katedry panuje zupełnie inny klimat niż w komnatach –  bardziej sakralny i wzniosły. Nie ma co się jednak dziwić. To właśnie tu znajdują się szczątki najznamienitszych polskich monarchów. Łącznie na Wawelu jest pochowanych 19 królów, licząc od Władysława I Łokietka do Augusta II Mocnego. Wawel stanowi miejsce pochówku również dla zasłużonych wodzów czy polskich poetów. Spoczywa tutaj chociażby Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Tadeusz Kościuszko czy Józef Piłsudski. 

Same nagrobki, szczególnie te należące do monarchów, wyglądają jak małe dzieła sztuki. Poza nimi w katedralnym skarbcu zgromadzono całą masę religijnych pamiątek. Wśród nich znajduje się chociażby włócznia świętego Maurycego, która odegrała istotną rolę w historii Polski. Ponadto można tam obejrzeć płaszcz koronacyjny Stanisława Augusta, krzyż wykonany z diademów należących do księcia Bolesława Wstydliwego i jego żony, a także zabytkowe kielichy liturgiczne, monstrancje, szaty czy nawet królewskie insygnia. Zasoby te stanowią niewątpliwy skarb narodowy.

Obowiązkowym punktem wycieczki powinno być również odwiedzenie Dzwonu Zygmunta znajdującego się w Wieży Zygmuntowskiej. Tradycja głosi, że dopóki wisi on na swoim miejscu, Kraków będzie bezpieczny. Jak dotąd przepowiednia się sprawdza, a Dzwon urozmaica swoim biciem wszelkie ważne święta narodowe.

Wnętrza zamku stanowią zabytek sam w sobie. Majestatyczne, ozdobione złotem i purpurą nie pozostawiają złudzeń – niegdyś te mury były zamieszkiwane przez monarchów. Spacer korytarzami, pośród bogactw i pamiątek po polskich władcach, gwarantuje zapierającą dech w piersiach podróż do przeszłości.

Jednym z najistotniejszych pomieszczeń w zamku są Reprezentacyjne Komnaty Królewskie. Poza renesansowymi włoskimi mebli można tam znaleźć drogocenną kolekcję arrasów króla Zygmunta Augusta, a także portrety rządzących na Wawelu królów. To właśnie stąd podejmowano najważniejsze państwowe decyzje, organizowano spotkania sejmowe i narady. A kiedy sytuacja na dworze i w kraju była ustabilizowana, w tych samych komnatach organizowano bale, wystawne uczty, spotkania kulturalne czy nawet królewskie wesela. 

Następnym punktem na mapie są Prywatne Apartamenty Królewskie, w których niegdyś zamieszkiwali goście królewscy. Dziś są one miejscem, w który prezentowane są eksponaty z czasów saskiej dynastii Wettinów. W skład tej kolekcji wchodzą unikalne wazy, porcelanowe naczynia i srebra stołowe. Znaleziska te kuszą grą kolorów, rozmiarów i wykończeni, niezmiennie przyciągając uwagę zwiedzających w każdym wieku.

W Skarbcu Koronnym i Zbrojowni znajduje się jeden z najcenniejszych mieczy w historii Polski – koronacyjny Szczerbiec. Za czasów panowania królów w miejscu tym były przechowywane również królewskie insygnia. Teraz miejsce to może zafascynować przede wszystkim sympatyków uzbrojenia, gdyż prezentowane są tam różne rodzaje broni białej i palnej, a także zbroje rycerskie i paradne rzędy końskie z różnych okresów historycznych.

Jedno ze skrzydeł zamku poświęcone jest także pamiątkom Sztuki Wschodu. W tamtejszych komnatach zgromadzone są kobierce, chorągwie, tureckie elementy wystroju, chińska i japońska ceramika a także trofea wojenne. Z kolei w Wawelu Zaginionym prowadzona jest wystawa ukazująca, jak prezentowałby się Wawel, gdyby nie ucierpiał podczas wojen i rozbiorów.

Każda z tych komnat ma swój własny, niepowtarzalny klimat. Staromodne meble, kosztowne obrazy i arrasy pozwalają odczuć ducha historii – ale nie tylko. Miejsce to tętni opowiastkami i legendami różnej maści. Niektóre z nich sprawiają wręcz, że włos jeży się na karku.

Jedna z takich historii związana jest z ozdobną głową kobiety, którą aktualnie zdobi strop w sali sejmowej. Raz, gdy król Zygmunt August zmagał się z rozwiązaniem trudnej kwestii, rzeźba kobiety przemówiła do niego po łacinie, prosząc o podjęcie sprawiedliwego wyroku. Król dostosował się do wskazówki, jednak po tym usta rzeźby przepasano wstążką, aby już nigdy więcej nie wpływała na decyzje króla.

Inna z legend głosi, iż królowa Barbara Radziwiłłówna, która nieszczęśliwie zginęła w kilka miesięcy po ślubie, została przyzwana z zaświatów przez męża. Mówi się, że zdruzgotany odejściem żony Zygmunt August w pracowni alchemicznej stworzył eliksir, dzięki któremu ściągnął jej zjawę do pałacu. Ponoć duch królowej po dziś dzień snuje się po tamtejszych komnatach…

Każde ze skrzydeł zamku jest osobno biletowane. Jedynie wstęp na dziedziniec zewnętrzny jest bezpłatny. Na nim dostępna jest toaleta czy restauracje stylizowane na staromodne karczmy.

Cennik biletów jest dość skomplikowany, a cena zależy od skrzydła zamku:

Reprezentacyjne Komnaty Królewskie: normalny 25 zł, ulgowy 15 zł

Prywatne Apartamenty Królewskie: normalny 30 zł, ulgowy 20 zł (w cenie biletu przewodnik w języku polskim lub angielskim)

Skarbiec Koronny i Zbrojownia: normalny 25 zł, ulgowy 15 zł

Sztuka Wschodu: normalny 10 zł, ulgowy 7 zł

Wawel Zaginiony: normalny 15 zł, ulgowy 10 zł

Wawel Odzyskany: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł

Godziny zwiedzania obiektów wewnętrznych różnią się w zależności od dnia. W poniedziałki zamek jest otwarty od9.30-13.00, ostatnie wejście o 12.00. Dodatkowo tego dnia wstęp jest bezpłatny – należy jednak pamiętać o tym, że wejściówki wydawane są jedynie od 9.00 do 11.45. Od wtorku do niedzieli obiekt jest otwarty od 9.30 do17.00, a ostatnie wejście następuje o godzinie 16.00. Kasy biletowe są czynne od 9.00-15.45 (soboty, niedziele i święta od 9.30).

Dodatkowo dla zwiedzających dostępne są Ogrody Królewskie. W poniedziałek od 9.30 do 16.00, a w pozostałe dni od 9.30 do 17.00. Ostatnie wejście następuje pół godziny przed zamknięciem. Wejście jest biletowane: normalny bilet kosztuje 5 złotych,  ulgowy 2 złote.

Smocza Jama jest otwarta o takich samych porach jak Ogród. Ostatnie wejście następuje na 15 minut przed zamknięciem obiektu, a bilety nie podlegają uldze. Wejście od osoby wynosi 7 złotych. 

Za 5 złotych od osoby dostępna jest również wejściówka na Basztę Sandomierską. Godziny otwarcia uzależnione są od pory roku. Od kwietnia do czerwca Baszta otwarta jest od 10 do 18, od lipca do sierpnia od 10 do 19 z kolei od września do października – od 10 do 17. Ostatnie wejściówki sprzedawane są na 15 minut przed zamknięciem.

Planując wycieczkę po Wawelu warto mieć na uwadze to, iż wystawy wewnątrz zamku są całoroczne, ale te na zewnątrz – Smocza Jama, Baszta Sandomierska czy Ogrody Królewskie – sezonowe. Są czynne codziennie, ale jedynie w okresie od kwietnia do października. Zimą, ze względu na pogodę, nie ma do nich wstępu.

Wawel jest miejscem niezwykłym. To nie tylko historyczna kolebka Polski, ale również kraina legend i opowiastek. Mnogość atrakcji, wystaw, wydarzeń kulturalnych czy wykładów przyciąga rzesze małych jak i dużych turystów po dziś dzień. Każdy bowiem jest w stanie znaleźć tu coś dla siebie. Można chociażby pomiędzy eksponatami spróbować odnaleźć ducha Barbary Radziwiłłówny, odwiedzić smoka w jego Jamie, by na własne oczy przekonać się, jak strasznie wygląda, gdy zaczyna ziać ogniem… A także wybrać się na spacer po królewskich ogrodach i poczuć niczym monarcha, który szuka ukojenia pośród roślinności. Bez względu na to, jak potoczy się Wasza podróż po siedzibie dawnych polskich monarchów, z całą pewnością będzie to niezapomniana przygoda.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

Kraków to najczęściej odwiedzane przez turystów miasto w Polsce. W samym tylko centrum znajduje się tysiące zabytków i miliony dzieł sztuki. Nie sposób ich ująć w 10 punktach  Dlatego dziś pokażemy tylko “must see” każdego przybywającego do miasta.

Na początek wycieczki zjedzcie Obwarzanka Krakowskiego. To okrągłe pieczywo, posypane makiem, solą, sezamem lub mixem tych posypek. Obowiązkowa rzecz do spróbowania w Krakowie. Pierwsze wzmianki o Obwarzanku pojawiły się już w XIV wieku. Sprzedawane są w centum miasta ze specjalnych, obwoźnych stoisk – wózków. Obwarzanek znajduje się na liście tradycyjnych produktów z Małopolski oraz na liście produktów chronionych UE.

Posłuchajcie Hejnału z Wieży Mariackiej. Co godzinę trębacz wygrywa go w 4 strony świata. Zgodnie z legendą, muzyka urywa się gwałtownie i nie jest grana do końca. To na pamiątkę dzielnego hejnalisty, który swoją muzyką ostrzegł mieszkańców Krakowa przed zbliżającymi się Tatarami. Jednak jedna z tatarskich strzał dosięgnęła trębacza, który upadł martwy ze swoją trąbką w dłoni. Hejnał na pewno nie jeden raz słyszeliście w radiu, a teraz będziecie mieli okazję posłuchać go na żywo. Pamiętajcie, by pomachać Hejnaliście.

Podziwiajcie ołtarz Wita Stwosza, który znajduje się w Kościele Mariackim. Niesamowity, przepiękny, rzeźbiony ołtarz zachwyca od setek lat. Misternie wykonany, z dbałością o detale wzbudza podziw mieszkańców i turystów.

Odnajdźcie nóż w Sukiennicach, z którym wiąże się legenda wyjaśniająca różnicę w wysokości wież Kościoła Mariackiego. Otóż wieże budowali dwaj bracia. Gdy starszy wykonał swoją, wyższą, przyszedł do niech Diabeł i szepnął mu na ucho, że choć wieża jego brata budowana jest wolniej, to ma solidne podstawy i na pewno przewyższy jego. Budowniczego zaślepiła zazdrość i zabił swojego brata. Gdy zorientował się co uczynił, rzucił się z rozpaczy ze swojej wieży. Nikt już nie odważył się dokończyć budowli i wyrównać wież. A nóż powieszono w Sukiennicach na pamiątkę tego wydarzenia. 

Będąc już w Sukiennicach, zajrzyjcie na kramy i potargujcie się ze sprzedawcami o cenę wybranej pamiątki  W szale zakupów nie zapomnijcie jednak dokładnie przyjrzeć się zdobieniom Sukiennic, szczególnie namalowanym tu herbom polskich miast.

Namierzcie Lajkonika, kolejny symbol Krakowa. Ubrany w kolorowe, tatarskie szaty Lajkonik przemierza Kraków na swym koniku. Spróbujcie go znaleźć. Za kilka złotych chętnie pozuje do zdjęć 😉 

Stańcie na Wawelu, najważniejszym wzgórzu Polski. To tutaj przez wieki rządzili królowie, gdy Kraków był stolicą państwa. Koniecznie zajrzyjcie do Katedry na Wawelu i do zamku. 

Zejdźcie z Wawelu przez Smoczą Jamę, do której wejście znajduje się przy jednej z baszt. Spacer przez mroczną jaskinię skończycie u stóp Smoka Wawelskiego, ziejącego ogniem na Bulwarach Wiślanych.

Wejdźcie na Kopiec Kraka lub Kopiec Kościuszki i podziwiajcie piękne widoki. Kopiec Kraka to najstarszy kopiec w Krakowie, których łącznie jest w mieście cztery. To jeden z najpopularniejszych punktów widokowych w Krakowie.

Przejdźcie po Tęczowych Schodach, uważnie patrząc pod nogi. Tęczowe Schody to niezbyt popularny punkt turystyczny. Warto jednak je zobaczyć i przeczytać co na każdym schodku jest napisane. Schody znajdziecie na Tatrzańskiej 5/7

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

Miejskie legendy idealnie nadają się do wykorzystania w czasie zwiedzania Krakowa z dziećmi. Zobaczcie najbardziej znane i te mniej popularne legendy o grodzie Kraka.

Dawno temu w Krakowie, w jamie pod Wawelem, zamieszkał smok. A raczej smoczysko  Były z nim same kłopoty! Smok był ogromny, miał długi ogon, wielkie zęby, a jak ryczał to słyszało go całe miasto. Do tego straszył dzieci, brzydko pachniało mu z pyska spalenizną, pluł ogniem i robił wielkie kupy na trawnikach. Pustoszył stada okolicznych rolników, bo połykał krowy i owce w szybkim tempie. 

Wielu dzielnych rycerzy próbowało zgładzić bestię, ale wszyscy ginęli w brzuchu smoka. Aż pewnego dnia chłopiec, zwany Szewczykiem Dratewką, wpadł na pomysł jak pozbyć się smoka.

– Główka pracuje – mruczał pod nosem, kiedy przygotowywał dla smoka poczęstunek. Szewczyk Dratewka wypchał siarką najdorodniejszą owcę ze stada, zaszył ją dokładnie i podrzucił pod smoczą jamę. Smok, gdy tylko poczuł zapach obiadku, wyskoczył z jaskini i jednym kłapnięciem połknął owcę-niespodziankę. Jednak za chwilę smok pożałował swojego obżarstwa. Siarka zaczęła go palić w gardło, więc pędem poczłapał w stronę Wisły i zaczął pić wodę z rzeki. Żłopał, żłopał i nie mógł przestać. Aż w końcu zrobił się okrąglutki i pękł jak zielony balonik. Całe miasto świętowało pozbycie się smoka. A król wynagrodził Szewczyka Dratewkę.

Kolejna legenda, która od lat krąży po Krakowie, dotyczy magicznego kamienia ukrytego w murach Zamku Królewskiego na Wawelu. Według niej hinduski bóg Sziwa, pochodzący z Indii, rozrzucił po świecie 7 czakramów czyli magicznych kamieni, które dają moc, siłę i chronią przed nieszczęściami. Kamienie trafiły w różne miejsca na ziemi – do Kapadocji, Dehli, Mekki, Jerozolimy, Rzymu, Velehradu i Krakowa. Do dziś trwa spór o to czy faktycznie na Wawelu znajduje się magiczny kamień. Na pewno jednak jest miejsce pełne pozytywnej energii.

Dawno temu w Krakowie, aby ogłosić, że wybiło południe lub gdy w mieście działo się coś złego, z wieży Kościoła Mariackiego rozbrzmiewał hejnał. W trąbkę dął z całych sił trębacz, który całe dnie przebywał na wieży i obserwował miasto.

Pewnego razu wdrapał się na wieżę bardzo wcześnie. Uważnie rozejrzał się dookoła i zobaczył, że na miasto pędzi banda złych Tatarów, którzy chcieli zniszczyć Kraków. Trębacz z całych sił zaczął grać hejnał, by ostrzec mieszkańców przed niebezpieczeństwem. Dzięki niemu Krakowianie szybko stanęli do walki z najeźdźcą.  

Tatrom nie spodobało się to, że hejnalista ostrzegł mieszkańców o ich ataku. Zaczęli kierować swoje strzały w kierunku wieży. Jedna z nich dosięgnęła hejnalistę i melodia nagle się urwała. Trębacz zginął, trzymając w dłoniach swoją trąbkę. 

Na cześć dzielnego hejnalisty, codziennie z Wieży Mariackiej, rozbrzmiewa hymn, który kończy się równie gwałtownie jak setki lat temu.

Dawno temu mieszkańcy Krakowa uznali, że należy wybudować nowy, piękny kościół. Budowę zlecono dwóm braciom, znanym i cenionym murarzom. Kościół rósł w szybkim tempie, a bracia podzielili się pracami. Starszy brat miał za zadanie wybudować wieżę północną, a młodszy południową. Starszy ukończył szybko swoją pracę. Powstała wysoka wieża, na której szczycie zabłysła złota korona. Jednak budowniczy nie był zadowolony. Zdał sobie sprawę, że wieża młodszego brata, budowana jest wolniej, ale solidniej i ma znacznie lepszą konstrukcję, która pozwoli na wybudowanie wieży, która przewyższy jego dzieło. I tak wspólne, braterskie prace przerodziły się w rywalizację i zabójczą zawiść. Starszy brat, zaślepiony zazdrością, śmiertelnie ugodził młodszego nożem. Gdy zorientował się co złego uczynił, wspiął się na wieżę północą i rzucił z rozpaczy. Nikt nie odważył się kontynuować prac, dlatego do dziś wieże kościoła są nierówne. A nóż, narzędzie bratobójczej walki, został powieszony w Sukiennicach. Ma być przestrogą i pamiątką tej krwawej historii. 

Dawno temu, pewien biedny chłopczyk, który umiał pięknie rzeźbić w drewnie, trafił na naukę do mistrza Wita Stwosza. Wit pracował właśnie nad ołtarzem do Kościoła Mariackiego i był pod wielkim wrażeniem umiejętności chłopca. Nawet sam król, który przybył sprawdzić postęp prac, był zachwycony rzeźbami chłopca. W nagrodę za jego sumienną pracę podarował mu parę żółtych bucików, o których chłopiec skrycie marzył, bo często marzły mu stópki. Chłopak był ogromnie szczęśliwy! Bardzo dbał o swoje nowe trzewiczki. 

W końcu nadszedł dzień odsłonięcia ołtarza. Była to uroczystość, na którą zaproszono najważniejsze osoby w państwie. Tuż przed rozpoczęciem cześć oficjalnej, zauważono, że rzeźbie brakuje jednego elementu. Chłopiec bez namysłu wspiął się na ołtarz, by uzupełnić brakującą część. W tym momencie zsunął się mu z nogi bucik i poturlał się za ołtarz. Przeleżał tam 400 lat! Odnaleziono go dopiero podczas renowacji ołtarza. 

Dawno temu Polską rządził chciwy władca. Mieszkał w Krakowie, w zamku na Wawelu i pragnął być bardzo bogaty. Nakazał wiedźmie mieszkającej pod Krakowem, by ta zamieniła jego rycerzy w gołębie. Następnie rozkazał ptakom odłupywać kawałki muru z Wież Mariackich. Spadające kamienie zamieniały się w złoto. 

Gdy władca uzbierał tyle bogactwa, ile pragnął, ruszył w podróż, zostawiając swoich rycerzy uwięzionych w ciele gołębi. Król już nie powrócił do kraju, a zaczarowane gołębie do dziś latają nad krakowskim Rynkiem, wypatrując swojego pana.

Dawno temu, pewnej nocy, Tatarzy ponownie zakradli się pod bramy Krakowa, chcąc rano zaatakować jego mieszkańców. Ich plany przejrzeli dwaj chłopcy, którzy w pobliżu ich kryjówki trzymali swoje łodzie. Niewiele myśląc złapali za ciężkie wiosła i przepędzili Tatarów gdzie pieprz rośnie  Później wpadli na pomysł, by zrobić Krakowianom psikusa. Przebrali się w tatarskie stroje, buzie umazali sadzą z ogniska i „zaatakowali” miasto. Mieszkańcy bardzo się wystraszyli najeźdźców. Na szczęście szybko poznali prawdę i bardzo się ucieszyli. Na cześć wioślarzy urządzono miejską ucztę. A wizerunek chłopca, przebranego w tatarskie stroje, jadącego na drewnianym koniku stał się jednym z symboli Krakowa. 

Dawno temu do Krakowa przybyła z Węgier młoda dziewczyna Jadwiga, która została żoną króla Władysława Jagiełły.

Królowa miała bardzo dobre serce i pomagała mieszkańcom Krakowa. Oddała swoją biżuterię na rozbudowę uniwersytetu i wspomagała szpitale. Przekazała też pieniądze na budowę nowego kościoła. Do pracy przy budowie kościoła zatrudniono wielu murarzy. Wśród nich kamieniarza, który ciosał kamienne bloki, potrzebne do wzniesienia świątyni. Pracował ciężko i sumiennie. Pewnego dnia przyszedł do pracy bardzo smutny, ponieważ jego żona ciężko zachorowała, a on nie miał pieniędzy na lekarstwa. Akurat w tym dniu królowa Jadwiga postanowiła zajrzeć na plac budowy. Zobaczyła przygnębionego kamieniarza i spytała co go martwi. Gdy usłyszała historię o chorobie żony, bez namysłu postawiła stopę na kamiennym bloku i odpięła od buta złotą ozdobę. Wręczyła ją kamieniarzowi, by miał za co opłacić lekarza i kupić lekarstwa. 

Następnego dnia kamieniarz przyszedł do pracy w znacznie lepszym humorze, gdyż jego żona czuła się dużo lepiej. Gdy zabrał się do pracy, zauważył, że na kamiennym bloku, w miejscu w którym Jadwiga postawiła nogę, pozostał odcisk jej buta. To wydarzenie okrzyknięto cudem, a kamień z odciskiem stopy królowej wmurowano w ścianę budowanego kościoła. 

My wykorzystaliśmy legendy krakowskie do fajnego zwiedzania Krakowa z dzieckiem. Koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!